by Ericus Palmén on Sol 16 Mart, 2008 2.32
Ericus Palmén omnes sodales salutans rursus quaedam carmina Horati attingit.
In amore Horatius, contra atque Catullus, non rem severam vitae mortisque, ne maeroris quidem aut zelotypiae videt fontem, sed unum e gaudiis vitae, quibus cuivis, dum fieri possit, suo tempore perfrui liceat. In carminibus eius complura occurrunt nomina mulierum: Chloe, Cinara, Glycera, Lalage, Leuconoe, Lyce, Lycoris, Lydia, Myrtale, Tyndaris et aliae, quarum nulla perpetua videtur fuisse amica eius.
Zelotypiae vestigia Horatius perraro in carmina sua admittit, tumque prope solummodo iocosa voce utitur. E.g. in initio carminis I 13 sensus suos ita exprimit (vv.1–8 ): ”Cum tu, Lydia, Telephi / cervicem roseam, cerea Telephi / laudas brachia, vae meum / fervens difficili bile tumet iecur! / Tum nec mens mihi nec color / certa sede manent, umor et in genas / furtim labitur, arguens / quam lentis penitus macerer ignibus”. In sequentibus versibus suadet Lydiae, ne illum iuvenem ”dulcia barbare laedentem oscula” (v.14–15) perpetuum sibi amatorem assumat.
Pro certo scire non possumus, utrum eadem an diversa sit ea Lydia, quacum Horatius dialogum iocosum facit infra exscriptum (III 9). In eo amantes primo pristinorum temporum gaudia recordantur, deinde consulto inter se pungunt irritantque alios quoque amores sibi fuisse dicentes, denique concordiam restituere conati “priscae Veneri” reditum concedunt:
“Donec gratus eram tibi
nec quisquam potior bracchia candidae
cervici iuvenis dabat,
Persarum vigui rege beatior”.
“Donec non alia magis
arsisti neque erat Lydia post Chloën,
multi Lydia nominis
Romana vigui clarior Ilia”.
”Me nunc Thressa Chloë regit,
dulces docta modos et citharae sciens,
pro qua non metuam mori,
si parcent animae fata superstiti”.
”Me torret face mutua
Thurini Calais filius Ornyti,
pro quo bis patiar mori,
si parcent puero fata superstiti”.
”Quid, si prisca redit Venus
diductosque iugo cogit aëneo?
Si flava excutitur Chloë
reiectaeque patet ianua Lydiae?”
”Quamquam sidere pulchrior
ille est, tu levior cortice et improbo
iracundior Hadria,
tecum vivere amem, tecum obeam libens”.
Alia quaedam amasiuncula, nomine Glycera, poëtam tanto fervore affecit, ut continere se non posset, quin “finitis animum reddere amoribus” constitueret (Carmen I 9):
Mater saeva Cupidinum
Thebanaeque iubet me Semelae puer
et lasciva Licentia
finitis animum reddere amoribus.
Urit me Glycerae nitor
splendentis Pario marmore purius.
Urit grata protervitas
et vultus nimium lubricus aspici.
In me tota ruens Venus
Cyprum deseruit nec patitur Scythas
et versis animosum equis
Parthum dicere nec quae nihil attinent.
Hic vivum mihi caespitem, hic
verbenas, pueri, ponite turaque
bimi cum patera meri:
mactata veniet lenior hostia.
In carmine duarum stropharum (I 30) Horatius Venerem precatur, ut in domum decoram Glycerae se transferat ataue auxiliantibus variis numinibus amori exorienti faveat. Etiam Mercurius, facundus “nepos Atlantis” (carm.I 10,1) adsit, ne forte poeta a Glycera repulsam ferat:
O Venus, regina Cnidi Paphique,
sperne dilectam Cypron et vocantis
ture te multo Glycerae decoram
transfer in aedem!
Fervidus tecum puer et solutis
Gratiae zonis properentque Nymphae
et parum comis sine te Iuventas
Mercuriusque!
Postea autem eadem Glycera cum Albio Tibullo, amico Horati, videtur consuetudinem amatoriam iunxisse atque hunc quoque reliquisse. Tum Horatius – fortasse usu expertus – eum consolatur dicens Veneri nihil magis placere quam impares animos sub iuga aёnea saevo cum ioco mittere. Sibi quoque nonnumquam accidisse, ut pluribus simul amoribus detineretur. Proinde ne nimis graviter ferat Tibullus, quod iuniori amatori cedere coactus sit. (Carmen I 33) :
Albi, ne doleas plus nimio memor
immitis Glycerae neu miserabiles
decantes elegos, cur tibi iunior
laesa praeniteat fide.
Insignem tenui fronte Lycorida
Cyri torret amor, Cyrus in asperam
declinat Pholoën; sed prius Apulis
iungentur capreae lupis
quam turpi Pholoë peccet adultero.
Sic visum Veneri, cui placet impares
formas atque animos sub iuga aënea
saevo mittere cum ioco.
Ipsum me melior cum peteret Venus,
grata detinuit compede Myrtale
libertina, fretis acrior Hadriae
curvantis Calabros sinus. .
Omnino iam de octo vel potius novem carminibus Horatii (I 13, I 18, I 19, I 27, I 30, I 33, I 37, III 9, III 21) me in area nostra disseruisse animadverto modumque a Iulia impositum (in nuntio 7896 enim nobis praecepit, ne carminum numerus octo excederet) egressum esse. Restant tamen nonnulla carmina, e quibus saltem unum proferre velim. Licet per me, si forte id nimium esse videatur, omnia “extraordinaria” carmina e certamine excludere. Valetote!
Ericus Palmén